Đăng - Ngọn Đèn Cháy Sáng Và Việc Siêu Độ Trong Đạo Giáo

I, Ngũ Cung - Hương Hoa Đăng Thủy Quả

Trong truyền thống Đạo Giáo, Hương Hoa Đăng Thủy Quả là năm thức cúng phẩm quan trọng nhất để dâng lên Đại Đạo mà tỏ lòng Tôn Kính.

Hương, ngũ hành thuộc Mộc. Làn khói hương bay lên trời như thể mang theo lời nguyện cầu của đạo chúng đến trước nhan Thượng Đế. Dâng lên hương thơm thanh nhã để tỏ lòng cung kính, theo làn khói hương mà nguyện cầu kết mối lương duyên cùng Đấng Ngự Trên Trời như có lời chép: "Hương vân ải ải, Tiên cảnh năng thông" - Khói hương bốc lên nghi ngút có thể thông đạt nơi tiên cảnh. Trong Đạo giáo, đại kỵ dùng Đàn hương để tiến Thánh, đặc biệt cấm ngặt trong nghi Triều Đẩu.

Hoa, ngũ hành thuộc Kim. Muôn hoa khoe sắc, tỏa hương thanh mát dâng trước án thờ hầu làm trang nghiêm nơi Thiên Tôn an tọa. Dâng hoa trước thánh, tối kỵ hoa hồng cũng như các giống hoa mùi hương quá nặng, tránh làm nhiễu loạn thần thức đạo chúng trước án thờ.

Đăng, Ngũ hành thuộc Hỏa. Khi đêm tối, nhà nào sáng đèn tức là có người trong đó. Trên án thờ đặt để đèn nến, thể hiện lòng tín tưởng của Đạo chúng : chư thánh như đang "có nhà", đang ngự trị tại đây vậy. Nên có câu kệ: "Loan dư hạc giá lâm kim điện, phụng chúc long đăng ánh bảo đàn"

Thủy, Ngũ hành thuộc Thủy. "Thượng thiện nhược thủy", nước đại diện cho chí đức của Đại Đạo. Nước nuôi dưỡng, nước thanh tẩy, nước là hình ảnh giúp ta liên tưởng đến Đạo. Trên án thờ đặt ba ly nước, tỏ lòng tôn kính ân đức trời bể của Đạo Cả.

Sau cùng là Quả, Ngũ hành thuộc Thổ. Quả biểu chưng cho của ăn nuôi sống con người. Không ăn nào mấy ai sống được chăng? Trên án thờ cung kính mà bày biện ngũ quả thể hiện sự dâng trọn đời sống của chúng sinh trong bàn tay nhân từ của Đạo ta. Cung quả cũng có những cấm kỵ: lê, mận (Hà Nội), lựu ...

Lấy năm thứ cúng phẩm cẩn án Ngũ hành trước đàn, chính là dâng toàn thể chúng sinh cõi hậu thiên này lên Đại Đạo. Thiết trần cung dưỡng, vô lượng công đức,

II, Đăng Trong Khoa Nghi Siêu Độ

Hoàng Lục Phá Ngục Đăng Nghi chép: Âm dương thành tượng, thiên địa phân hình. Trú dạ kí thù, hôn minh hữu dị. Sở dĩ thanh phù biểu chất, cửu thiên vi tiên thanh chi đô. Trọc hậu lưu hình, Cửu địa vi quỷ thần chi phủ. Cửu thiên chi thượng, âm khí đô tiêu. Cửu địa chi hạ, dương quang vĩnh cách. Do thị, U minh chi giới, vô phúc quang minh. Đương trú cảnh chi thời, du như trùng vụ. Cập hôn minh chi hậu canh thậm âm mai. Trường dạ minh minh, vô do khai hiểu. Trí hữu trầm luân bắc phủ thụ báo. Phong đô bất đổ quang minh, động kinh ức khiếp. Thị cố, Thiên tôn dĩ vô thượng Đạo lực, phát quảng đại từ bi, nhiên cửu địa chi thần đăng, Cứu trùng tuyền chi khổ sảng. Linh quang hạ chước hoán minh bắc phủ chi hôn cù, hòa khí tiềm trăn giải thích khâu hàn chi băng phố. 



Tự thuở âm dương tạo lập, trời đất thành hình, ngày đêm sáng tối đã phân rõ khác biệt. Thanh dương khí phù việt lên trên, hóa cửu thiên nơi chúng thánh ngự trị. Trọc âm khí ngưng tụ phía dưới, kết cửu địa nơi quỷ thần trú ngụ. Trên phía cửu thiên, âm khí tiêu tán. Dưới phía cửu địa, mãi xa dương quang. Bởi thế, nơi U minh chẳng có quang minh chiếu rãi. Ngay giữa ban ngày mà như uẩn khuất trong mây mù đen khịt. Đến nơi sâu xa trong cõi hôn minh này, u ám lại càng đáng sợ. Nơi trường dạ minh ám, chẳng có chút tia sáng. Chúng sinh chịu báo ứng nơi này sẽ phải ở vào cảnh tối tăm mặt mũi, mà bị khổ muôn năm. Vì thế, Thiên Tôn dùng Đạo lực vô thượng của Ngài mà khai mở từ bi. Ngài thắp lên Thần đăng nơi cõi cửu địa, cứu giống thống khổ nơi Trùng tuyền. Ánh quang từ Thần đăng chiếu tỏa xuống nơi Bắc phủ u ám, tháo gỡ cảnh tối tăm buốt lạnh của chúng hồn

Chính vì thế, trong một số khoa nghi siêu độ của Đạo giáo có nhiên pháp đăng ( đốt đèn). Đạo chúng nguyện cho ánh sáng từ ngọn đèn này, nhờ hồng lực Thiên tôn, mà chiếu sáng mọi chúng sinh đang nằm trong cõi tối tăm. Ngõ hầu, giúp họ thức tỉnh và trở về cũng ân nghĩa của Đại Đạo. 

Trong Thanh Huyền Tế Luyện có chép: 

"Tài nhiên phụng chúc xán ngân đăng
Năng chiếu u âm phóng quang minh
Vạn đạo hà quang khai u ám
Cửu sắc liễm diễm chiếu la phong"